شیر پروانه ای

گونه ای از شیرهای صنعتی که در آن از یک دیسک دایره‌ای یا مستطیلی که امکان چرخش حول محور خود را دارد، جهت کنترل یا انسداد مسیر جریان سیال استفاده می‌شود.این نوع از شیرها نسبت به دیگر انواع شیر از وزن کمتر برخوردار بوده و در عین حال ارزان تر می‌باشد. شیر پروانه ای مطابق استانداردAPI609طراحی
میشود و در مدل های شیر پروانه ای ویفری و شیر پروانه ای لاگ و شیر پروانه ای فلنج دار و شیر پروانه ای
بدنه باریک تقسیم بندی میشوند.شیر پروانه ای برای قطع و وصل و کنترل جریان سیال با عملگر اهرم و گیربکس و پنوماتیک و برقی و هیدرولیکی استفاده میشود.
شیرهای پروانه ای علاوه بر دسته بندی بر اساس نوع اتصالات که در بالا اشاره شد، بر اساس موقعیت قرار گیری دیسک به دو دسته شیرهای پروانه ای هم مرکز (به انگلیسی:Centric) و خارج مرکز(Disc Offset یا Eccentric) تقسیم میشوند.
شیرهای پروانه ای خارج مرکز با توجه به تعداد خروج از مرکزیت هایی که دیست دارد به سه حالت دیسک آفست، دابل آفست و تریپل آفست(double offset , Triple offset) طبقه بندی میشوند.
آب بندی شیرهای خارج مرکز معمولا به صورت فلز به فلز می باشد اما آبندی شیرهای هم مرکز عموما توسط لاستیک صورت می گیرد.